Op 7 december 2017 nam Edith Lammerts van Bueren afscheid als bijzonder hoogleraar biologische plantenveredeling aan Wageningen University & Research. Motief berichtte erover op 29 november 2017 in ‘Afscheid Edith Lammerts bij het Louis Bolk Instituut’. Zij hield daarbij voor het breed toegestroomde publiek, ruim tweehonderd man sterk, haar afscheidsrede in het Engels: ‘Plant breeding: adding new dimensions to resilience’. De afgelopen week heeft Foodlog van Dick Veerman in drie delen de Nederlandse vertaling ervan gepubliceerd, onder de titel ‘Plantenveredeling: nieuwe dimensies aan veerkracht’. Deel 1: ‘Hoe biologische plantveredeling professioneel werd in Nederland’, deel 2: ‘Hoe veredel je ondergrondse raseigenschappen?’ en deel 3: ‘Veredelen van planten moet geen truukje zijn maar beleid’.

Edith Lammerts propageert daarin een nieuwe benadering van het veredelingsbedrijf, waarin de verschillende deelnemende partijen elkaar respecteren en met elkaar samenwerken. Zij noemt dit systeem-gebaseerd: ‘Systeem-gebaseerde veredeling moet systeemgericht zijn, zowel door zijn focus op de holistische beleidsdoelen als door zijn methodologie die holistische en reductionistische benaderingen integreert. Om alle spelers in staat te stellen vanuit systeemdenken te handelen, is er een mentaliteitswijziging nodig van particuliere bedrijven, producenten, burgers en beleidsmakers. Dit vereist meer maatschappelijk verantwoord ondernemen, het toepassen van circulaire economie en waarachtige kostenberekening (true-cost accounting), en ondersteuning met eerlijk en groen beleid. Er zijn al uitgangspunten om op voort te borduren.’

Edith Lammerts stond ook op de Biobeurs in Zwolle, die op 17 en 18 januari werd gehouden. Daar verzorgde zij een workshop ‘Biologische plantveredeling vanuit breed perspectief’: ‘Tijdens haar afscheidsrede biedt Prof. dr. Edith T. Lammerts van Bueren uitzicht op nieuwe systeemgerichte plantenveredeling die verder reikt dan alleen selectie op eigenschappen zoals ziekteresistentie, beworteling en stikstof efficiëntie. In haar toekomstvisie breidt zich dit uit naar bredere doelen om zowel de ecologische als sociale veerkracht te versterken. Dit betreft niet alleen agrobiodiversiteit (inclusief kleine gewassen), klimaatrobuustheid en ecosysteemdiensten, maar ook aspecten zoals sociale rechtvaardigheid, voedselzekerheid (hoeveelheid en kwaliteit) en voedselsoevereigniteit (in dienst van culturele diversiteit) om tot een verduurzaming en verbreding van plantenveredeling te komen. Hoe gaan we hiermee aan de slag?’

Op die plek is haar vertaalde rede ook in zijn geheel als pdf-document te downloaden. Wat overigens ook kan op de website van Wageningen University & Research, onder ‘Staff Publications’ met het nummer 532024: ‘Plantenveredeling: Nieuwe Dimensies van Veerkracht’. Maar dan moet je de weg op de universiteit weten te vinden. In ieder geval wist NRC Handelsblad dat. Op 3 januari 2018 interviewde Marianne Heselmans haar over de volle breedte van een pagina, getiteld: ‘Klein wonder: biologische aardappelen.’

De foto toont een handmatige aardappelbloembestuiving (bron: WUR)