Een bijzondere vrouw aan het begin van de twintigste eeuw: de niet onbelangrijke antroposofe en mecenas Marie Tak van Poortvliet (1871-1936). Van haar verscheen nu een biografie, geschreven door Jacqueline van Paaschen. Zij promoveerde op deze biografie op 12 juni 2025 in Groningen; er kwam ook een handelseditie van uit, getiteld Alles gegeven. De universiteit schrijft als informatie bij de promotie het volgende.

In Alles gegeven onderzoekt Jacqueline van Paaschen op grond van talloze bronnen de strijd van Marie Tak van Poortvliet voor een volwaardige plaats van vrouwen in de samenleving. De biografie is een verbijsterend verslag van een vrouw uit het patriciaat die zich aan het begin van de twintigste eeuw manifesteerde als een pionier in het verzamelen van moderne kunst met vernieuwende ideeën over muziek, politiek en landbouw.

Marie Tak van Poortvliet groeide op in Den Haag. In de zomermaanden verbleef ze in de badplaats Domburg. Het ongepolijste leven op het Zeeuwse Walcheren gaf haar de moed om de Haagse etiquette los te laten. Hier ontwaakte haar liefde voor het geploeter in de klei, de dreiging van het water en de schoonheid van het verblindende licht die alle zwaarte leek op te lossen. Ze werd er geïnspireerd tot vernieuwende initiatieven.

Marie Tak van Poortvliet was modern, revolutionair, homoseksueel, esoterisch, vermogend en erudiet. Verliefd op de kunstenaar Jacoba van Heemskerck, stortte ze zich in het turbulente leven rond de Duitse expressionistische beweging Der Sturm van Herwarth Walden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog liet ze zich meevoeren in de Duitse cultuurpropaganda. Aan het eind van haar leven schonk zij haar geld en landerijen aan Cultuurmaatschappij Loverendale, het oudste biologisch-dynamische landbouwbedrijf in Nederland.

Topstukken uit haar kunstcollectie van Kandinsky, Marc, Mondriaan, Léger en anderen liet zij na aan het Kustmuseum Den Haag en Museum Boijmans van Beuningen.

Tot zover de universiteit Groningen. Zie ook ons nieuwsbericht over de momenteel lopende tentoonstelling in Den Haag: Jacoba van Heemskerck x Marie Tak van Poortvliet in het Kunstmuseum.