De biologisch-dynamische landbouw bestaat dit jaar precies een eeuw. Bert van Ruitenbeek kijkt achterom en vooruit. “We zien de landbouw als een levend systeem. Je moet meebewegen met de natuur, niet altijd willen ingrijpen en beheersen.”

Hoe is de biodynamische landbouw ontstaan?

“Een internationale groep bezorgde boeren en grondbezitters kwam in 1924 samen in Polen met een gemeenschappelijke zorg: ze wilden geen chemie op het land. Kunstmest is vooral ontstaan omdat men na de Eerste Wereldoorlog een nieuwe afzetmarkt zocht voor de ingrediënten waarmee explosieven werden gemaakt. En onze pesticiden en fungiciden komen voort uit de productie van zenuwgas. Er wordt weleens gezegd dat de biodynamische landbouw in de kern een vredesbeweging is. Dat is relevanter dan ooit: we moeten stoppen met de oorlog tegen de natuur.

Die boeren in 1924 vroegen advies aan natuurwetenschapper en filosoof Rudolf Steiner, bekend als grondlegger van de antroposofie. Hij heeft toen een serie van acht lezingen gegeven, later bekend geworden als ‘de landbouwcursus’, met als centrale gedachte dat alles wat leeft met elkaar samenhangt. Die lezingen zijn uitgeschreven en zwermden uit met de boeren die weer naar huis gingen. Dat werd de grondgedachte van de biodynamische landbouw. Een systeemvisie, een holistische blik. Holisme is lange tijd taboe geweest in het wetenschappelijke denken, maar komt nu weer terug. Dat is broodnodig. Er bestaan immers geen op zichzelf bestaande kwaliteiten, alles bestaat in de samenhang met het grotere geheel.”

Wie is Bert van Ruitenbeek?

Bert van Ruitenbeek is directeur van Stichting Demeter, die zich bezighoudt met de certificering en promotie van biologisch-dynamische landbouw. Hij was 10 jaar lang directeur van Biologica, een beleidsorganisatie voor biologische landbouw en voeding, en daar initiatiefnemer van Adopteer een Kip, Adopteer een Appelboom en de Week van de Smaak. Daarvoor was hij onder meer hoofd Voorlichting bij UNICEF Nederland en als freelance-journalist werkzaam voor onder andere NRC. Ook organiseerde hij vanuit zijn eigen bedrijf Ecominds tien jaar lang debatreeksen in de Rode Hoed in Amsterdam over de toekomst van de landbouw en ons voedsel. Verder is hij initiatiefnemer van het Groenboerenplan.

Lees het hele interview op de website van ‘We are the Re-Generation’.

Foto: Gabriela Hengeveld