Collegiale visitaties vormen een waardevol instrument voor de voortdurende ontwikkeling van het vrijeschoolonderwijs. Deze "schoolbesprekingen", vanuit inhoud en waardering, bieden een unieke kans voor scholen om van elkaar te leren en gezamenlijk te groeien. Zo schrijft de Vereniging van vrijescholen op haar website. 

Maar wat houdt het precies in om een collegiale visitatie te ontvangen en uit te voeren? Vanuit de verenigingsvisie 'Ogen op de sterren' liep Sanne mee met een visitatie op het Rudolf Steiner College in Rotterdam en sprak met Esther Klaassen en Allert de Geus, twee ervaren vrijeschoolprofessionals die een sleutelrol spelen in het opzetten en begeleiden van deze bezoeken.

Collegiale visitaties

Haar eerste vraag aan Esther is of zij in één zin kan omschrijven wat collegiale vistaties inhouden. Esther lacht. "Dat is lastig, het is zo'n rijk concept! Maar goed, in een iets langere zin dan: collegiale visitaties zijn onderwijsinhoudelijke en ontwikkelingsgerichte schoolbezoeken waarbij een team van ervaren vrijeschoolleraren lessen observeert en samen met het team, ouders en leerlingen reflecteert op de pedagogische visie en hoe deze in de praktijk tot uiting komt."

Sanne: "Je zou het dus eigenlijk een schoolbespreking kunnen noemen, vergelijkbaar met de kindbesprekingen die we kennen. Met open aandacht en nieuwsgierigheid omringen we de school en kijken we samen naar wat er leeft binnen een school."

Ontwikkelkansen voor een school

De visitaties worden uitgevoerd door een landelijke pool van gecertificeerde visitatoren, allen door de wol geverfde vrijeschoolleraren. Zij brengen de sterke punten en ontwikkelkansen van een school in kaart door lesbezoeken, gesprekken met leerlingen, ouders en medewerkers, en door het delen van hun waarnemingen. Het doel is niet om te beoordelen, maar juist om te inspireren en te verdiepen.

Allert, waarom kiezen scholen ervoor om collegiale visitaties te organiseren? "De kern is leren met en van elkaar," benadrukt Allert. "Visitaties versterken ons vrijeschoolonderwijs doordat scholen een kijkje in elkaars keuken krijgen en inzichten kunnen uitwisselen. Ze maken zichtbaar hoe scholen hun pedagogische opdracht vormgeven en laten de 'gouden momenten' van ons onderwijs schitteren. Het is een reflectie-instrument, een bron van inspiratie en een impuls voor kwaliteitsverbetering ineen."

Esther voegt toe: "Tegelijkertijd zijn visitaties een voedingsbodem voor onze pedagogiek. Wat is de pedagogische intentie achter deze les, deze opdracht, deze manier van aanspreken? Waar krijgt de leerling de ruimte om zichzelf te worden? Dat zijn essentiële vragen in ons onderwijs. De kracht zit in het waarderend waarnemen: met een open blik en hart luisteren en kijken, zonder direct te oordelen. Juist in die veilige sfeer ontstaat ruimte voor eerlijke reflectie en vernieuwing."

Lees meer hierover op de website van de Vereniging van vrijescholen.