Op 5 oktober 2023 werd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam bekend gemaakt dat Herenboeren met haar 17e plek voor de vijfde keer op rij in de top 30 staat van de Duurzame 100 van de Trouw. Herenboeren, een landelijk coöperatief landbouwconcept waarbij burgers samen eigenaar zijn van een gemengde boerderij, viert deze maand bovendien haar 10-jarig bestaan. In die periode zijn door het hele land 18 Herenboerderijen opgericht en er zijn tientallen in oprichting.

Herenboeren is een snelgroeiende burgerbeweging die aantoont dat de productie van ons dagelijks voedsel in samenwerking mét de natuur kan. Van Assen tot Weert (Limburg) en van Rotterdam tot Enschede: verspreid over heel Nederland zijn er inmiddels 18 draaiende Herenboerderijen. Herenboeren Nederland, de overkoepelende stichting, heeft de ambitie om de komende jaren nog veel meer mensen in Nederland te helpen ‘hun’ lokale Herenboerderij op te richten.

“Wij zijn heel blij met onze positie in de Duurzame 100 in deze vijf jaar. Dat laat wat ons betreft duidelijk zien dat het Herenboerenconcept stevig aan de weg timmert. We hopen meer en meer burgers te inspireren om betrokken te raken bij hun eigen voedselproductie en bij te dragen aan herstel van bodem en biodiversiteit”, aldus Geert van der Veer, oprichter en bestuurder bij stichting Herenboeren Nederland.

Als burger neem je als coöperatielid van een natuurgedreven Herenboerderij zelf de regie over je eigen voedselproductie. De aangesloten circa 250 huishoudens halen elke week hun oogstdeel (groente, fruit, eieren en – voor wie wil – af en toe vlees) op en helpen naar wens mee op de boerderij. Elke Herenboerderij heeft één of meer professionele boeren in loondienst.

Herenboerderijen hebben geen winstoogmerk en centraal in de werkwijze staat herstel van de biodiversiteit, bodem en het sluiten van kringlopen. Er wordt geen gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Dieren kunnen hun natuurlijke gedrag vertonen en lopen veelal buiten in ruime weides. De boeren zijn in loondienst en hebben een vast inkomen. Zo creëert de coöperatie een eerlijk en toekomstbestendig voedselsysteem.

Wat een Herenboerderij dan levert, is gezond, smakelijk voedsel, een fijne plek voor dieren om te leven, méér biodiversiteit en een gezonde bodem. Maar de ‘oogst’ is breder dan dat. Terwijl leden actief betrokken zijn bij de totstandkoming van hun voedsel, ontstaat er een levendige gemeenschap, met bijvoorbeeld samen oogstfeesten vieren en ‘oude’ technieken zoals fermenteren herontdekken. Kinderen hebben vaak een eigen landje om te bewerken of gaan met de boer op ontdekkingstocht.

Beeld: Oogst bij Herenboeren. Mark van Stokkom, TradeMark fotografie