In Boskamp, bij Olst in Overijssel, ligt Overkempe, een woon-werkgemeenschap waar 136 mensen met een verstandelijke handicap én met talenten het dagelijks leven delen. Hier wordt vanuit een antroposofische inspiratie gewerkt.

Het idee ontstaat een promotievideo te laten maken, voor gebruik op banenmarkten, beurzen en opleidingen om nieuwe medewerkers te trekken. Via via komt men in contact met het productiebedrijf van Ivo Niehe, die deze klus aanneemt. Eenmaal op Overkempe raakt hij zo onder de indruk van wat hij meemaakt, hoort en ziet, dat hij besluit een vierdelige serie te maken over het leven op deze zorgvoorziening.

Hij kan hier veel meer van maken dan alleen een promovideo, maar dan heeft hij meer materiaal nodig. Uiteindelijk worden het ongeveer acht volle dagen, uitgesmeerd over een heel jaar, dat de Amsterdamse programmamaker meeloopt in de gemeenschap. Hij spreekt cliënten over hun leven in de gemeenschap, ontmoet familieleden van de cliënten en ziet de activiteiten van dichtbij.

Het uitgangspunt van Overkempe is dat alle bewoners aan het werk gaan, al is daar soms één-op-één begeleiding voor nodig. In de bakkerij, de metaalwerkplaats, de boerderij (landbouw en veeteelt) werken de bewoners onder leiding van bijvoorbeeld professionele boeren. Alles wat wordt geproduceerd, is voor eigen gebruik op Overkempe of voor de verkoop in de speciale dorpswinkel in Olst.

Ivo Niehe vertelt hierover: ‘Wat je hier goed ziet, is dat werken structuur aan het leven geeft en dat de meesten daardoor zichzelf op een verrassende manier verder ontwikkelen, in een aantal gevallen zelfs tot het zelfstandig kunnen wonen. Toen we van start gingen, ben ik spontaan een aantal van de bewoners gaan ondervragen en ik wist niet wat me overkwam. Het gebeurt in mijn werk zelden of nooit dat je zonder redactionele voorbereiding in gesprek raakt met iemand die helemaal niets achterhoudt, die over zichzelf praat zonder enig voorbehoud, die geen filter heeft en bij wie je niets aantreft van een gedragsbias of een poging om een bepaalde indruk te wekken. We hebben een selectie gemaakt van tien bijzondere bewoners die in de documentaireserie zelf aan het woord komen of hun ouders, broers, zussen of wettelijke vertegenwoordigers. Daarnaast vertellen begeleiders over de moeilijkheidsgraad van hun dagelijkse werkzaamheden.’

De 4-delige documentaireserie Een jaar op Overkempe is vanaf zondag 12 april 2020 te zien bij AVROTROS op NPO 1.

De vragen van Ivo Niehe waren: hoe gaat het er nu eigenlijk echt aan toe in zo’n gemeenschap? Wie zijn de mensen die er wonen? En wat is de impact van alle bezuinigingen in de zorg? ‘Wat we registreerden? Emotie, professionaliteit, spannende momenten, maar vooral ook levensgeluk. Het leverde intense verbazing op over de manier waarop mensen met een beperking hier samen wonen. Ik raakte onder de indruk van de liefde en de professionaliteit van de leiding en de medewerkers.’