De Vereniging van vrijescholen maakt melding van het feit dat vrijescholen en Hogeschool Leiden samen leraren gaan opleiden. De groei van het vrijeschoolonderwijs is zo onstuimig, dat er enorme behoefte is aan gekwalificeerd vrijeschoolonderwijspersoneel.

In tien jaar tijd is het aantal leerlingen op vrijescholen met ruim 46% toegenomen tot een totaal van momenteel een kleine 30 duizend leerlingen. Terwijl het onderwijs in Nederland al langere tijd te maken heeft met krimp, groeit de vrijeschool ieder jaar, zowel in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs. In 2019 steeg het aantal leerlingen met 3,8%.

Naast het aantal leerlingen neemt ook het aantal scholen toe. Er zijn op dit moment 114 vrijescholen: 88 vrijescholen in het primair onderwijs en 26 vrijescholen in het voortgezet onderwijs. De Vereniging van vrijescholen: ‘In 2018 werd de eerste internationale vrijeschool opgericht in Den Haag en sinds 2011 kwamen er 24 nieuwe vrijescholen bij. Naast volledige nieuwe vrijescholen behoren hiertoe nieuwe locaties van bestaande vrijescholen met een eigen stroom én de zogenaamde vrijeschool afdelingen, die onderdeel uitmaken van een groter bestuur met meerdere richtingen.

Deze laatste variant komt met name voor in het voortgezet onderwijs. Omdat het vanwege complexe regelgeving en lokale belangen nagenoeg onmogelijk is om nieuwe middelbare scholen te stichten, zoeken initiatiefnemers vaak de samenwerking met schoolbesturen van andere richtingen. Dit zorgt ervoor dat leerlingen die in de betreffende regio op een vrijeschool in het primair onderwijs hebben gezeten, kunnen doorstromen naar een variant van middelbaar vrijeschoolonderwijs. Daarmee kunnen zij toch de doorlopende leerlijn van de vrijeschool vervolgen.’

De zorg is hoe je aan voldoende docenten komt. Daarom gaan vrijescholen de komende vier jaar als opleidingsschool samenwerken met de Vrijeschool Pabo en het Lectoraat Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs, beide onderdeel van Hogeschool Leiden. De betrokken partijen ontvingen recent een subsidie daarvoor. Dankzij deze subsidie gaan zeven opleidingsscholen gezamenlijk studenten van de Vrijeschool Pabo van Hogeschool Leiden opleiden. Dat gebeurt onder de titel Samen Opleidend Leren (SOL).

In het studiejaar 2020-2021 starten de volgende zeven opleidingsscholen: Vrijeschool Kairos (Amsterdam), Vrijeschool Almere, Vrijeschool Kleverpark (Haarlem), Vrijeschool Vuurvogel (Zoetermeer), Vrijeschool De Driestroom (Den Bosch), Vrijeschool Vredehof (Rotterdam) en Vrijeschool De Es (Assen). In de jaren daarna wordt het aantal opleidingsscholen verder uitgebreid.

Samen Opleidend Leren is een vorm waarbij de Vrijeschool Pabo en het werkveld samen verantwoordelijk zijn voor het opleiden van studenten tot startbekwame leerkracht. ‘Samen’ betekent zowel leren in de opleiding, als leren op de werkplek, waarbij steeds de vraag gesteld wordt: ‘Welk onderdeel van het leren past het beste waar?’ Daarbij is er continu sprake van een driehoek tussen de student, de opleiding en het werkveld. Om in 2020-2021 te kunnen starten staat dit studiejaar in het teken van het inrichten van de processen en het ontwerpen van het curriculum.

De partners ondertekenden hiertoe een samenwerkingsovereenkomst tijdens het grote Waldorf100 Festival op 20 september 2019 in Utrecht.