Op veel vrijescholen is Sint Maarten op 11 november de tweede heilige in de reeks van drie heiligenfeesten, Sint Joris, Sint Maarten en Sint Nicolaas, die in de herfsttijd voorbij komen, voordat het kerstkindje, of ook wel het licht, op 25 december geboren wordt. Zo schrijft Eveline Clignett op haar website over de herfstfeesten, en dan speciaal Sint Maarten:

Daar waar Michaël (en met hem Sint Joris op 29 september) ons aanmoedigt vol moed onze wilskracht te tonen en goede daden te verrichten, zo spreekt Sint Maarten ons hart aan. Maarten staat met zijn goede daad symbool voor mededogen en naastenliefde. Sint Nicolaas spreekt weer een heel andere kwaliteit in ieder mens aan. Met zijn wijsheid en kennis over de mensheid roept Sinterklaas op ons eigen bewustzijn te vergroten. Durf je jezelf in de spiegel aan te kijken zodat je een beter mens kan worden? Zo vertegenwoordigen de drie heiligenfeesten samen drie kwaliteiten van de menselijke ziel: ons denken, voelen en willen.

Begin november was vroeger de tijd waar de oogst binnengehaald moest zijn, het vee op stal ging en de grote Sint-Maartens-vruchtbaarheidsvuren ontstoken werden om het einde van de oogsttijd te vieren. De wintertijd begon. Op vrijescholen is de traditie om knollen uit te hollen. Wie eens op een school heeft rondgelopen rond de begindagen van november kent wel de bijzondere geur die in de lokalen hangt. Maar knollen zijn niet zo eenvoudig te bewerken. Je moet flink wat werk verrichten om de knol uit te hollen. Steeds vaker zie je ook papieren lantaarns of de eenvoudiger te bewerken pompoenen die ons doen denken aan de warme zon.

Het gebruik van vruchten uit de aarde om uit te hollen, kent een mooie achtergrondgedachte. In het ritme van het jaar waar in de tijd van lente naar zomer toe, de aarde op ons stukje van de planeet als het ware uitademt, is er een inademende beweging voelbaar in de tijd van de herfst naar de winter. Die uitademing richting zomer beschrijft een fase van bloeien, groeien, ontspanning en letterlijk naar buiten gaan. De natuur neemt ruimte in, dijt uit, groeit omhoog en strekt zich uit richting zon. De inademing die je op weg naar de winter kan voelen is eerder samentrekkend, concentrerend en meer naar binnen toe in onszelf in en onze warme huizen gekeerd. Ook in de natuur trekken de levenskrachten zich terug in de aarde. De zonnekracht wordt opgeslagen in de zaden en bollen onder de aarde als een belofte voor na de winter en een nieuwe cyclus weer naar buiten toe.

Om deze reden is de knol, als laatste vrucht onder de grond, een mooi symbool van opgeslagen zonne- en warmtekracht in de aarde, die we, verbonden met ons eigen groeiende innerlijke licht, graag laten stralen met Sint Maarten. Met het lichtje in onze lantaarns koesteren we de zomer en dragen we het licht met ons mee in de wintertijd tot de dagen weer langer en lichter worden.

Lees meer bij Eveline Clignett.

Illustratie van Maja Dusikova voor het boek Sint Maarten en het beertje van Antonie Schneider, uitgeverij De Vier Windstreken.